Opinie i ekspertyzy psychologiczne są niezbędną formalnością w przypadku wszelkiego rodzaju rozpraw sądowych, w których koniecznym jest określenie poczytalności lub niepoczytalności oskarżonego, a w konsekwencji zasądzenie adekwatnego do czynów i stanu psychicznego oskarżonego, wyroku.

Tym, co ma największe znaczenie w przypadku opiniowania na potrzeby przewodu sądowego, jest właściwe dobranie trybu oraz metodologii diagnozy psychologicznej. Zmienne zewnętrzne i sytuacyjne, biologiczna specyfika osobowości, predyspozycje psychiczne – to wszystko są elementy na podstawie, których specjalista (np. poradnia psychologiczna Toruń) określa ostateczny obraz osobowości pozwanego. Czynności diagnostyczne są nastawione w swojej istocie na zaprezentowanie genezy mechanizmów psychologicznych, których zajście przyczyniło się do popełnienia takiego, a nie innego czynu. Ze względu na konieczność operowania na dużej ilości zmiennych, nie sposób nie wspomnieć także o roli, jaką odgrywają badania testowe oraz wywiad kliniczny, które w znacznym stopniu umacniają ekspertyzę psychologiczną.

Poziom i stopień zaawansowania współczesnej psychologicznej wiedzy dysponuje wszelkimi warunkami oraz uprawnieniami, aby przedstawić właściwym organom pełny, wysoce prawdopodobny obraz osobowości. Możliwość połączenia w opinii psychologicznej wiedzy zdobytej na podstawie różnych niezależnych źródeł natomiast minimalizuje ryzyko błędnego rozpoznania.